Men vi sinh (probiotics) là vi khuẩn và nấm men sống mang lại lợi ích cho sức khỏe khi tiêu thụ một lượng lớn.
Chúng có thể được dùng làm chất bổ sung hoặc hấp thụ tự nhiên thông qua các thực phẩm lên men như sữa chua, dưa cải bắp, kim chi và kombucha.
Các lợi ích sức khỏe của thực phẩm và thực phẩm bổ sung men vi sinh đã được ghi nhận đầy đủ trong các nghiên cứu khoa học, bao gồm công dụng giảm nguy cơ nhiễm trùng, cải thiện tiêu hóa và thậm chí giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính.
Mặc dù có nhiều lợi ích sức khỏe liên quan đến việc uống men vi sinh, nhưng các loại men này cũng có thể có tác dụng phụ. Hầu hết trong số này là nhỏ và chỉ ảnh hưởng đến một tỷ lệ nhỏ dân số. Tuy nhiên, một số người mắc bệnh nghiêm trọng hoặc hệ thống miễn dịch bị tổn hại có thể gặp các biến chứng nặng hơn.
Bài viết này đánh giá các tác dụng phụ phổ biến nhất của men vi sinh và cách giảm thiểu chúng.
1. Men vi sinh có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa khó chịu
Trong khi hầu hết mọi người không gặp tác dụng phụ, phản ứng thường gặp nhất đối với các chất bổ sung probiotic dựa trên vi khuẩn là sự gia tăng tạm thời khí và đầy hơi.
Những người dùng chế phẩm sinh học dựa trên men bia có thể bị táo bón và tăng cảm giác khát nước.
Các nhà khoa học không biết chính xác lý do tại sao một số người gặp phải những tác dụng phụ này, nhưng chúng thường giảm dần sau một vài tuần tiếp tục sử dụng men vi sinh.
Để giảm khả năng xảy ra tác dụng phụ, các bạn hãy bắt đầu với liều lượng men vi sinh thấp và từ từ tăng lên đến liều lượng đầy đủ trong vài tuần. Điều này có thể giúp cơ thể thích nghi với các loại men vi sinh đó.
Nếu bạn cảm thấy đầy hơi, chướng bụng hoặc gặp bất kỳ tác dụng phụ nào khác tiếp tục trong hơn một vài tuần, hãy ngưng dùng probiotic và hỏi ý kiến chuyên gia y tế.
2. Các amin trong thực phẩm giàu probiotic có thể gây đau đầu
Một số thực phẩm giàu probiotic , như sữa chua, dưa cải bắp và kim chi, có chứa các amin sinh học. Các amin sinh học là những chất hình thành khi thực phẩm chứa protein già đi hoặc được lên men bởi vi khuẩn.
Các amin phổ biến nhất được tìm thấy trong thực phẩm giàu probiotic bao gồm histamine, tyramine, tryptamine và phenylethylamine. Các amin có thể kích thích hệ thần kinh trung ương, tăng hoặc giảm lưu lượng máu và có thể gây đau đầu ở những người nhạy cảm với chất này.
Một nghiên cứu cho thấy chế độ ăn ít histamine làm giảm đau đầu ở 75% người tham gia. Tuy nhiên, một đánh giá của 10 nghiên cứu có đối chứng không tìm thấy tác dụng đáng kể của các amin trong chế độ ăn uống đối với chứng đau đầu.
Các nhà khoa học đang nghiên cứu thêm để xác định xem liệu các amin có thể là tác nhân trực tiếp gây ra chứng đau đầu hoặc chứng đau nửa đầu ở một số người hay không. Bạn nên ghi nhật ký thực phẩm để xác định xem các triệu chứng đau đầu nào bạn có thể gặp phải có liên quan đến thực phẩm lên men hay không. Nếu thực phẩm giàu probiotic gây ra các triệu chứng của bạn, thì thực phẩm bổ sung probiotic có thể là lựa chọn tốt hơn
3. Một số chủng men vi sinh có thể làm tăng mức độ histamine
Một số chủng vi khuẩn được sử dụng trong các chất bổ sung probiotic có thể tạo ra histamine bên trong đường tiêu hóa của con người. Histamine là một phân tử thường được sản xuất bởi hệ thống miễn dịch của bạn khi nó phát hiện ra mối đe dọa.
Khi nồng độ histamine tăng cao, các mạch máu giãn ra để đưa nhiều máu đến vùng bị ảnh hưởng. Các mạch cũng trở nên dễ thấm hơn để các tế bào miễn dịch có thể dễ dàng xâm nhập vào các mô liên quan để chống lại bất kỳ mầm bệnh nào.
Quá trình này tạo ra mẩn đỏ và sưng tấy ở vùng bị ảnh hưởng, đồng thời có thể gây ra các triệu chứng dị ứng như ngứa, chảy nước mắt, chảy nước mũi hoặc khó thở.
Thông thường, histamine được tạo ra trong đường tiêu hóa của bạn bị phân hủy tự nhiên bởi một loại enzyme gọi là diamine oxidase (DAO). Enzyme này ức chế mức histamine tăng lên đủ để gây ra các triệu chứng. Tuy nhiên, một số người không dung nạp histamine gặp khó khăn trong việc phá vỡ cấu trúc histamine trong cơ thể của họ.
Chất histamine dư thừa sau đó được hấp thụ qua niêm mạc của đường ruột và vào máu, gây ra các triệu chứng tương tự như phản ứng dị ứng. Những người không dung nạp histamine nên tránh thực phẩm có chứa histamine dư thừa.
Về mặt lý thuyết, họ có thể muốn lựa chọn các chất bổ sung probiotic không chứa vi khuẩn sản xuất histamine, nhưng cho đến nay, vẫn chưa có nghiên cứu nào về lĩnh vực cụ thể này.
Một số chủng lợi khuẩn sản xuất histamine bao gồm Lactobacillus buchneri, Lactobacillus helveticus, Lactobacillus hilgardii và Streptococcus thermophilus.
4. Một số thành phần men vi sinh có thể gây ra phản ứng có hại
Những người bị dị ứng hoặc không dung nạp nên đọc kỹ nhãn của các chất bổ sung probiotic, vì chúng có thể chứa các thành phần mà chúng có thể phản ứng. Ví dụ, một số chất bổ sung có chứa chất gây dị ứng như sữa, trứng hoặc đậu nành.
Những người bị dị ứng nên tránh những thành phần này vì chúng có thể gây phản ứng dị ứng. Nếu cần, hãy đọc nhãn cẩn thận để tránh những thành phần này.
Tương tự như vậy, những người bị dị ứng men không nên dùng men vi sinh có nguồn gốc từ men. Thay vào đó, nên sử dụng chế phẩm sinh học dựa trên vi khuẩn. Đường sữa, hoặc lactose, cũng được sử dụng trong nhiều chất bổ sung lợi khuẩn.
Trong khi các nghiên cứu cho thấy rằng hầu hết những người không dung nạp lactose có thể dung nạp tới 400 mg lactose trong các loại thuốc hoặc chất bổ sung, đã có những trường hợp báo cáo về tác dụng phụ của probiotics.
Vì một số ít người không dung nạp lactose có thể bị đầy hơi và khó chịu khi tiêu thụ men vi sinh có chứa lactose, họ có thể muốn chọn các sản phẩm không chứa lactose.
Ngoài việc chứa probiotics mạnh mẽ, một số chất bổ sung cũng chứa pre biotics . Đây là những chất xơ thực vật mà con người không thể tiêu hóa, nhưng vi khuẩn có thể tiêu thụ làm thức ăn. Các loại phổ biến nhất là lactulose, inulin và các oligosaccharide khác nhau.
Khi một chất bổ sung có chứa cả vi sinh vật probiotic và sợi prebiotic, nó được gọi là synbiotic. Một số người bị đầy hơi và chướng bụng khi tiêu thụ synbiotics. Những người gặp phải những tác dụng phụ này có thể muốn chọn một chất bổ sung không chứa prebiotics.
5. Men vi sinh có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn cho một số người
Probiotics an toàn cho đại đa số dân chúng, nhưng có thể không phải là loại thích hợp nhất cho tất cả mọi người. Trong một số trường hợp hiếm hoi, vi khuẩn hoặc nấm men có trong men vi sinh có thể xâm nhập vào máu và gây nhiễm trùng ở những người nhạy cảm.
Những người có nguy cơ nhiễm trùng cao nhất từ chế phẩm sinh học bao gồm những người có hệ thống miễn dịch bị ức chế, nhập viện kéo dài, đặt ống thông tĩnh mạch hoặc những người đã trải qua các cuộc phẫu thuật gần đây.
Tuy nhiên, nguy cơ phát triển nhiễm trùng là rất thấp và không có trường hợp nhiễm trùng nghiêm trọng nào được báo cáo trong các nghiên cứu lâm sàng trên dân số chung.
Người ta ước tính rằng chỉ có khoảng một trong một triệu người dùng men vi sinh có chứa vi khuẩn Lactobacilli sẽ bị nhiễm trùng. Nguy cơ thậm chí còn nhỏ hơn đối với men vi sinh dựa trên men, với chỉ khoảng một trong số 5,6 triệu người dùng bị nhiễm bệnh.
Khi nhiễm trùng xảy ra, chúng thường phản ứng tốt với thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng nấm truyền thống. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, trường hợp tử vong đã xảy ra.
Nghiên cứu cũng cho thấy những người bị viêm tụy cấp nặng không nên dùng men vi sinh, vì điều này có thể làm tăng nguy cơ tử vong.
Kết luận
Probiotics là những vi sinh vật sống mang lại lợi ích cho sức khỏe khi tiêu thụ với số lượng lớn. Chúng có thể được dùng làm chất bổ sung, nhưng cũng có trong thực phẩm lên men tự nhiên . Probiotics an toàn cho phần lớn dân số, nhưng các tác dụng phụ có thể xảy ra. Các tác dụng phụ thường gặp nhất là tăng khí tạm thời, đầy hơi, táo bón và khát.
Một số người cũng có thể phản ứng kém với các thành phần được sử dụng trong chất bổ sung probiotic hoặc với các amin tự nhiên trong thực phẩm probiotic. Nếu điều này xảy ra, hãy ngừng sử dụng men vi sinh.
Trong một số trường hợp hiếm hoi, những người có hệ thống miễn dịch bị tổn hại, nhập viện kéo dài hoặc phẫu thuật gần đây có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn probiotic. Những người mắc các tình trạng này nên cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích trước khi tiêu thụ men vi sinh.
Nhìn chung, chế phẩm sinh học là một bổ sung có lợi cho chế độ ăn uống hoặc chế độ bổ sung của hầu hết mọi người , với tương đối ít và không có tác dụng phụ.
Tham khảo: Healthline.com
Đọc thêm: Men vi sinh có thể giúp bạn giảm cân và mỡ bụng như thế nào